خیز روسیه برای تحکیم موقعیت در قطب شمال - مجله صادق ویلا

همراه دور زمین باشید و با تور روسیه از کاخ کرملین دیدن کنید و در شهرهای زیبای مسکو و سوچی گشتی بزنید و خاطرات زیبایی برای خود رقم بزنید.

برنامه جدید روسیه برای حضور گسترده در قطب شمال برنامه توسعه اجتماعی-مالی قطب شمال تا سال 2024 نام دارد و روز شنبه در پورتال اخبار رسمی روسیه منتشر شده است.

بر اساس این برنامه دولت روسیه، 19.5 میلیارد روبل (260 میلیون دلار) برای توسعه زیرساخت های مالی و انرژی و اجتماعی در مناطق قطبی همجوار روسیه تخصیص می یابد.

از این مبلغ، در بودجه روسیه در سال 2021 میلادی 3.4 میلیارد روبل (45 میلیون دلار) هزینه می گردد و در بودجه سال 2022 مبلغ 6 میلیارد روبل (80 میلیون دلار)، در بودجه سال 2023 مبلغ 5.2 میلیارد روبل (69 میلیون دلار) و در بودجه سال 2024 روسیه 4.9 میلیارد روبل (65 میلیون دلار) تخصیص خواهد یافت.

هدف این برنامه چهار ساله ، توسعه و پیشرفت مناطق قطبی متعلق به روسیه و افزایش سهم آن در توسعه اقتصاد این کشور اعلام شده است.

پوتین در رویای توسعه روسیه از سمت سرزمین های طلایی شمالی

ولادیمیر پوتین رئیس جمهوری روسیه در ماه مارس سال گذشته، دستور رسمی برای گسترش حضور این کشور در منطقه قطب شمال صادر کرد.

در این دستور که با عنوان سیاست های اصلی دولت فدراسیون روسیه در قطب شمال تا سال 2035 نام داشت، اهداف این کشور در قطب شمال تشریح شده است که تامین حق حاکمیت روسیه بر بخش هایی از این منطقه از آن جمله است.

در دستور پوتین همچنین بر لزوم گسترش ناوگان روسیه در جهت دریایی شمالی تاکید شده که امکان برای توسعه این جهت دریایی برای رقابت آن با جهتهای حمل و نقل بین المللی دیگر را فراهم می نماید.

روسیه از ماه می 2021 (اردیبهشت ماه 1400) ریاست دوره ای شورای قطب شمال را برعهده می گیرد که کشورهای دانمارک، ایسلند، کانادا، نروژ، آمریکا، فنلاند، سوئد و روسیه اعضای آن را تشکیل می دهند.

بیش از 60 درصد تمام ذخایر نفت قطب در مناطقی قرار گرفته است که روسیه صاحب آن است یا ادعای مالکیت آنها را دارد.

رییس جمهوری روسیه اخیرا در نشستی گفت: آنچه که در شمال رخ می دهد برای ما اهمیت و ارزش خاصی دارد. من حتی اینجا از بهره برداری از جهت دریایی شمالی (اقیانوس منجمد شمالی) سخن نمی گویم. در مجموع آینده ما در این بخش از جمله طرح استخراج منابع طبیعی نهفته است.

پوتین خاطر نشان کرد: میخاییل لومونوسوف دانشمند روس گفته است که روسیه با سیبری توسعه خواهد یافت. روسیه در دهه های آینده با قطب شمال و سرزمین های شمالی توسعه خواهد می یابد و این امری بدیهی است.

طرح های هسته ای روسیه برای افزایش حضور در قطب شمال

رئیس شرکت دولتی روس اتم به تازگی از برنامه ساخت کشتی های یخ شکن اتمی برای سفرهای منظم قطبی و دیجیتالی کردن طرح های اطلاع رسانی در قطب شمال اطلاع داد.

الکسی لیخاچف رئیس شرکت دولتی روس اتم دو روز پیش در گفت و گو با شبکه خبری روسیه24 گفت که این شرکت میخواهد منبع اطلاع رسانی واحد دیجیتالی برای تامین فرایند اجرای طرح های روسیه در قطب شمال ایجاد کند.

به گفته رئیس شرکت روس اتم، طرح موسوم به قطب شمال هوشمند در یک پورتال خبری واحد، از شرایط یخ های قطب شمال تا طرح های تولیدی در این منطقه را در یک مجموعه واحد دیجیتالی گرد خواهد آورد.

لیخاچف معتقد است که این اقدام امکان می دهد تا فرآیندهای مدیریتی و مالی در شمالی ترین منطقه کره زمین بهبود یابد.

رئیس شرکت روس اتم اعلام کرد که این شرکت با کابینه دولت روسیه در خصوص ساخت کشتی های یخ شکن اتمی جدید طرح 22220 گفت و گو می نماید.

وی یادآوری کرد که سال 2020 کشتی یخ شکن اتمی آرکتیکا در شمال روسیه به آب انداخته شد و در زمان حاضر چهار کشتی یخ شکن اتمی به نام های سیبیر، اورال، چوکوتکا و یاکوتیا در کارخانه کشتی سازی سن پترزبورگ در حال ساخت است.

قطب شمال چه اهمیتی دارد؟

قطب شمال با سرزمین های پهناور و بستر آبی غنی از منابع انرژی از جمله نفت و گاز و منابع معدنی برای پنج کشور مجاور آن و بیش از همه روسیه و آمریکا عرصه جنگ سرد واقعی شده است که از مدت ها پیش راهبرد تسلط خود را بر این سرزمین سفید یخی عملیاتی نموده اند.

روسیه، آمریکا، کانادا، نروژ و دانمارک کشورهای همجوار قطب شمال، برای دستیابی به ذخایر قطبی و تسلط بر آب های پیرامون آن با یکدیگر رقابت می نمایند و رقابت این کشورها در یک دهه اخیر افزایش یافته است.

مسکو در سال های گذشته به ویژه در دو سال اخیر برای تشدید و گسترش حضور خود در قطب شمال کوشش و برنامه ریزی نموده که مهم ترین آن تاسیس پایگاه نظامی در منطقه قطب شمال و استقرار دائمی نیروهای خود در این سرزمین است.

در راستای این کوشش ها، روسیه در دو سال اخیر چند رزمایش قطبی برگزار نموده است که در آن ده ها نفر از تفنگداران دریایی ویژه و نیروهای هوابرد با تسلیحات پیشرفته شرکت کردند.

گشت زنی ناوگان نظامی آمریکا در نزدیکی مرزهای روسیه در قطب شمال

به تازگی کِنِتزیی برِیتوئت، وزیر نیروی دریایی آمریکا گفت که ناوگان نظامی دریایی آمریکا گشت زنی منظم در نزدیکی مرزهای روسیه در قطب شمال را شروع نموده است تا مانع از تعرض مسکو به شمال گردد موضوعی که واکنش مسکو را هم به دنبال داشت.

وزیر نیروی دریایی آمریکا سه روز پیش گفت که واشنگتن مجبور است در شمالگان مصرتر عمل کند تا ادعاهای روسیه و همچنین چین را به چالش بکشد. برِیتوئت در پاسخ به این سوال که آیا آمریکا باید در نزدیکی سواحل شمالی روسیه برای تأمین آزادی کشتیرانی عملیات انجام بدهد، اوضاع در این منطقه را با اوضاع در دریای جنوبی چین مقایسه کرد که در آن چین با بعضی از کشورها اختلافات سرزمینی دارد.

شمالگان به نواحی پیرامون قطب شمال که بخش هایی از روسیه، آلاسکا، کانادا، گرینلند و اقیانوس منجمد شمالی را در برمی گیرد، گفته می گردد.

وزیر نیروی دریایی آمریکا گفت: راههای دریایی در شمال در حال تبدیل شدن به (راههای) کشتیرانی هستند، ناوگان دریایی نظامی آمریکا میخواهد آزادی کشتیرانی را برای شرکای ما تضمین کند. او این راهبرد را موضعی جسورانه تر، حق و وظیفه آمریکا به عنوان قدرت نظامی دریایی برتر جهان نامید.

به گفته برِیتوئت، زیرسطحی ها مهمترین مزیت آمریکا در شمالگان هستند. او اضافه نمود، اما ناوگان نظامی دریایی آمریکا مجبور است کشتی های یخ شکن را از متحدان خود اجاره کند، در حالی که روسیه یک ناوگان کامل کشتی های یخ شکن دارد و چین با سرعت چنین کشتی هایی را می سازد که آمریکا نمی تواند خود را با آن مقایسه کند.

سه رزم ناو آمریکایی چند ماه پیش به سوی آب های دریای بارنتز (Barents Sea) در قطب شمال(شمالگان) اعزام شدند، منطقه ای که از دهه هشتاد میلادی ناوهای آمریکایی هرگز دراین آب ها حضور نداشتند.

دریای بارنتز بخشی از منطقه شمالگان بوده که در جنوب آن کشورهای نروژ و روسیه قرار دارند، بندر مورمانسک (Murmansk) روسیه محلی است که ناوگان شمالگان روسیه دراین آب ها مستقر است.

آمریکا در حالی ناوهای خود را به این منطقه اعزام می نماید که مقامات این کشور از گسترش حضور نظامی روسیه در آب های منطقه شمالگان ابراز نگرانی می نمایند.

واکنش روسیه به حضور نظامی آمریکا در قطب

سرگی شایگو، وزیر دفاع روسیه در واکنش به افزایش حضور نظامی واشنگتن در این منطقه گفت که افزایش حضور کشتی های جنگی آمریکا در شمالگان و شرایط نظامی سیاسی در منطقه بخاطر رقابت کشورهای برتر جهان برای دستیابی به منابع و راههای ارتباطی شمالگان اوضاع را سخت می نماید.

او تأکید کرد که روسیه برای تقویت توان دفاعی و تأمین منافع ملی خود در شمالگان فعالانه ناوگان شمالی را توسعه می دهد.

روسیه برای تحکیم موقعیت نظامی خود در قطب شمال یک تیپ مستقل با تمام امکانات زرهی و تجهیزاتی همچون نفربرهای زرهی ویژه مناطق یخ زده و هواپیماهای جنگی مستقر نموده است.

در راستای گسترش حضور نظامی روسیه در قطب شمال، هفته گذشته سه زیردریایی اتمی روسیه مجهز به اژدرهای قدرتمند با عبور از زیر یخ های قطبی با شکستن یخ به قطر بیش از یک و نیم متر بطور ناگهانی و همزمان با یکدیگر سر از آب بیرون آوردند که برای هر دشمنی می تواند غافلگیرنماینده و مرگبار باشد.

وزارت خارجه روسیه نیز ابراز نگرانی کرد که آمریکا حضور نظامی در منطقه شمالگان را تقویت می نماید و خاطر نشان کرد که مسکو خواهان آن است که شمالگان یک منطقه همکاری صلح آمیز باقی بماند.

ادعاهای مالکیت بر قطب شمال

کشورهایی می توانند ادعای مالکیت بر منطقه قطب شمال را داشته باشند که پیروز شوند ثابت نمایند ادامه یک رشته کوهی که در کشور آنها وجود دارد، تا اعماق آب های اقیانوس منجمد شمالی کشیده شده است. با توجه به این قاعده سازمان ملل، پنج کشور می توانند ادعای خود را مطرح نمایند؛ روسیه که خواهان بیش از نیمی از سرزمین قطب شمال است، کانادا، دانمارک، نروژ و آمریکا (به وسیله آلاسکا). اما در نهایت فقط سازمان ملل متحد باید بر اساس شواهد علمی که هر یک از این کشورها ارائه می نمایند، تصمیم بگیرد که سرزمین مورد اختلاف باید به کدام کشور داده گردد.

براساس کنوانسیون حقوق دریایی سازمان ملل متحد که از سال 1982میلادی اجرا می گردد، هر کشوری تا 200 مایلی سواحل خود مالک بستر دریایی آن است. بنا بر این، در قطب شمال بیش از یک میلیون کیلومتر مربع بدون مالک می ماند. اختلاف کشورهای حاشیه قطب شمال نیز بر سر همین منطقه از اقیانوس منجمد شمالی است و از آنجا که این منطقه به احتمال بسیار زیاد غنی از ذخایر چشمگیر نفت و گاز است، هر کشوری کوشش می نماید ماجرا را به نفع خود انتها دهد.

هر کشوری که درخواست محکم تری ارائه کند، قطب شمال را به دست خواهد آورد. روسیه قطب شمال را به خاک روسیه مرتبط می داند که چنین موضوعی می تواند حاکمیت مسکو بر قطب را تثبیت کند؛ منطقه ای که اکنون گفته می گردد یک چهارم ذخایر نفت و گاز جهان را داراست. کوشش روسیه در سال 2001‬برای تبدیل قطب شمال به عنوان بخشی از خاک این کشور در سازمان ملل باخت، اما اگر یافته های جدید مسکو به تایید مجامع بین المللی برسد، کشورهای حاشیه قطب شمال ناچار باید تسلیم شوند.

در شهریور ماه 1386 گروهی از دانشمندان روس با آزمایش نمونه های گرفته شده از بستر اقیانوس منجمد شمالی به این نتیجه رسیدند که برآمدگیهای لومونسوف و مندلیف ادامه منطقه سیبری شرقی و فلات قاره روسیه است.

روسیه این نتایج را برای اثبات ادعای مالکیت خود بر قطب شمال به کمیته ویژه سازمان ملل متحد که کنترل این منطقه را برعهده دارد تحویل داد.

نمونه های بستر قطب شمال در جریان یک سفر اکتشافی قطبی توسط دو زیردریایی سرنشین دار روسی از عمق بیش از چهار هزار متری زیر آب گرفته شد.

از آن موقع تا به امروز، روسیه برای اثبات حقوقی ادعای مالکیت خود بر قطب شمال کوشش می نماید و اسناد مربوطه را به ساختار مربوطه در سازمان ملل ارائه نموده است.

، ایرنا