آلاشت می تواند به یک قطب شاخص در گردشگری شمال کشور تبدیل گردد - مجله صادق ویلا

بیشتر بخوانیدراهنمای سفر به آلاشت؛ شاهکاری از خلقت در سوادکوه

شهر کوچک و کوهستانی آلاشت به علت متمرکز بودن جاذبه های متعدد تاریخی، طبیعی، بافت باارزش، صنایع دستی شاخص، بناهای تاریخی، زیرساخت های رفاهی مناسب، شرایط اقلیمی خاص و وجود تنها رصدخانه شمال کشور یکی از جاذبه های منحصر بفرد جهانگردی مازندران محسوب می گردد. این شهر کوهستانی طی یک دهه اخیر با افزایش نفوذ شبکه های اجتماعی بیشتر از قبل به مسافران و جهانگردان معرفی گردید و مورد توجه نهاده شد. به همین نسبت نیز ساخت وسازها در این شهر طی یک دهه اخیر توسعه یافت و به مرور سیمای این شهر که بافت باارزش آن در لیست آثار ملی ثبت شده مخدوش شد.

مدیران و مسئولان اداره کل میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی مازندران به منظور رایزنی با مدیران آلاشت و بازدید از برخی زیرساخت های جهانگردی و میراثی این شهر به آلاشت سفر کردند. مدیرکل میراث فرهنگی و معاونان این اداره کل پس از بازدید میدانی از برخی ظرفیت های میراثی، جهانگردی و صنایع دستی این شهر، در نشستی مشترک پیش احتیاجهای توسعه این شهر کوهستانی و جهانگردپذیر را مورد آنالیز قرار دادند.

جایگاه خاص آلاشت در جهانگردی

مدیرکل میراث فرهنگی، صنایع دستی و جهانگردی مازندران گفت: آلاشت ظرفیتی کم نظیر برای جهانگردی مازندران است که اگر بیشتر مورد توجه قرار گیرد، می تواند به یک قطب شاخص در جهانگردی شمال کشور تبدیل گردد.

سیف الله فرزانه توضیح داد: آلاشت به عنوان یک مقصد فرهنگی در جهانگردی برای ما اهمیت زیادی دارد و حفظ بافت آن نیز یکی از اولویت ها محسوب می گردد. همانطور که اگر سازمان حفاظت محیط زیست وجود نداشت تا به امروز تالاب میانکاله هم خورده شده بود، اگر سازمان میراث فرهنگی وجود نداشت نیز تا امروز خبری از همین مقدار بافت باارزش آلاشت یا منطقه های مانند یوش هم نبود.

وی با اشاره به جذابیت های بافت باارزش این شهر اظهار کرد: انتظار داریم شهرداری با یاری میراث فرهنگی به حفظ و احیای این بافت زیبا یاری کند. هرچند که طی سالهای اخیر تخلفاتی صورت گرفت و آسیب هایی به بافت وارد شد، اما هنوز جا برای حفظ و احیای آن وجود دارد. بافت ارزشمند آلاشت برخلاف این باور که محدودیت هایی برای برخی شهفرایندان ایجاد می نماید، می تواند به توسعه مالی آلاشت یاری کند.

مدیرکل میراث فرهنگی مازندران پیرامون اینکه آلاشت می تواند به یک قطب شاخص در جهانگردی شمال کشور تبدیل گردد، اضافه نمود: ما در اداره کل هر چه توان داشته باشیم برای یاری به توسعه آلاشت بر مبنای جهانگردی مبتنی بر فرهنگ و میراث فرهنگی و صنایع دستی یاری می کنیم. اما ضروری است که مدیران این شهر نیز نشست های تخصصی و علمی عمیق تری برگزار نمایند و پیگیری های بیشتری برای اجرای طرح های مناسب جهانگردی در این شهر داشته باشند.

این مسئول به ظرفیت بالای صنایع دستی آلاشت و جایگاه برجسته آن در کشور اشاره نمود و گفت: صنایع دستی آلاشت جای بسیار زیادی برای مطرح شدن و جذب جهانگرد دارد و بهره برداری های زیادی میتوان از آن داشت. هنرمندان صنایع دستی این شهر هنوز با عشق و علاقه مشغول فراوری آثار و دست بافته های بومی و زیبا هستند. اما اینکه همین هنرمندان را می بینیم که در کنار خیابان دست فروشی می نمایند تا محصولشان را بفروشند، زیبنده این شهر نیست.

فرزانه توضیح داد: یکی از ضعف های کنونی جهانگردی در آلاشت پایین بودن مقدار ماندگاری جهانگردان است. آلاشت با این حجم از جاذبه ها می تواند مقصد مناسبی برای اقامت مسافران باشد و این اقامت نیز به شهر سود می رساند.

وی اضافه نمود: از شهرداری و شورای شهر آلاشت می خواهیم که به فکر جذب سرمایه گذاران دارای اهلیت و متعهد باشند تا زیرساخت های اقامتی و تفریحی متناسب با ظرفیت های این شهر ایجاد گردد. ما نیز در اداره کل هر چه در توان داشته باشیم بکار می گیریم تا موانع پیش روی جهانگردی، میراث فرهنگی و صنایع دستی آلاشت برداشته گردد. اطمینان دارم که اگر برای آلاشت یک سال زمان بگذاریم و راه درستی را در پیش بگیریم نتایج خوبی خواهیم گرفت و در نهایت نیز جامعه بومی منتفع می گردد.

لزوم احیای بافت با ارزش آلاشت

بافت سنتی و قدیمی آلاشت که بخشی از آن سال 1348 به شماره ثبت 876 و با نام محله قدیمی آلاشت در لیست آثار ملی کشور ثبت شد، حدود یک دهه است که دستخوش تغییراتی گسترده از نظر ظاهری و فیزیکی شد. بافتی که به واسطه بکر بودن آن از نظر معماری بومی در سال 1388 نزدیک به 57 هکتار از آن از سوی سازمان میراث فرهنگی برای اجرای ضوابط عمومی حفاظت بافت به وزارت کشور و سال 1393 هم 13 رویکرد عمومی برای حفاظت از این بافت به وسیله شورای عالی معماری و شهرسازی به استانداری ابلاغ شد.

معاون میراث فرهنگی مازندران در نشست هم اندیشی مسئولان این اداره کل با مدیران شهر آلاشت بر ضرورت انجام اقداماتی برای حفظ بافت با ارزش آلاشت تاکید نمود و گفت: یکی از اقداماتی که میتوان برای آلاشت انجام داد، معرفی یک کارشناس مرتبط و آگاه از سوی میراث فرهنگی به عنوان ناظر معتمد بر اجرای پروژه های عمرانی و فرایند شهرسازی در آلاشت است که این موضوع را در دستور کار قرار دادیم و بزودی ناظر فنی معتمد میراث فرهنگی را به شهرداری آلاشت معرفی خواهیم کرد تا همه اقدامات بر اساس ضوابط میراثی در آلاشت پیش برود.

مهدی ایزدی اضافه نمود: آلاشت این ظرفیت را دارد که با احیای بافت و بناهای قدیمی به یک جاذبه منحصر بفرد جهانگردی تبدیل گردد. این اقدام در بافت باارزش گرگان افتاده و بسیاری از بناهای قدیمی با کاربری های متفاوت مانند کافه، فضای فرهنگی و رستوران ها احیا شده اند. چنین ظرفیتی برای آلاشت نیز وجود دارد و آماده هر گونه همکاری در این زمینه هستیم.

وی اظهار کرد: همکاری مشترک میراث فرهنگی، شهرداری و اداره کل راه و شهرسازی می تواند اتفاقات خوبی را برای آلاشت رقم بزند. این اتفاق در آلاشت به صورت تفاهمنامه می تواند رقم بخورد.

این مسئول با تأکید بر ضرورت تغییر فرایند اجرای کف سازی در معابر آلاشت توضیح داد: آسفالت معابر بافت باارزش در آلاشت باید متوقف گردد و کف سازی با صورت سنگفرش و با اجرای جداره های کاه گلی در دو طرف انجام گردد. معتقدیم چنین کاری اگر با یاری شهرداری و اداره راه و شهرسازی و با نظارت میراث فرهنگی حتی به میزان 50 متر در آلاشت انجام گردد، با استقبال مردم روبرو خواهد شد.

معاون میراث فرهنگی مازندران با اشاره به وجود خانه های قدیمی در بافت باارزش آلاشت اظهار کرد: اگر مالکان این بناهای قدیمی تمایل داشته باشند، می توانیم نسبت به ثبت آنها اقدام کنیم که از دو نظر سودمند است. نخست این که تسهیلات کم بهره برای بازسازی در نظر گرفته می گردد و دوم اینکه میتوان برای برخی از این بناها اعتبار بلاعوض جذب کرد.

وی در پاسخ به درخواست مطرح شده بابت ایجاد موزه ای دیگر در آلاشت گفت: درصورتیکه پروژه و ساختمان آن تعریف گردد و شرایط موزه شدن را داشته باشد، منعی برای صدور مجوز موزه نداریم. حتی می توانیم در تأمین اعتبار، تهیه طرح و تأمین اشیای مورد احتیاج یاری کنیم.

البته به گفته احسان محمدی، معاون سرمایه گذاری میراث فرهنگی مازندران پارسال اقداماتی برای ایجاد زیرساخت های تفریحی در آلاشت انجام شد که تخصیص 100 میلیون تومان برای ساخت کمپینگ آلاشت یکی از این موارد است و سال جاری نیز قرار است 200 میلیون تومان دیگر به تکمیل این طرح در آلاشت اختصاص داده گردد.

رونق بخشی به صنایع دستی آلاشت

آلاشت به عنوان یکی از منطقه ها پراهمیت در صنایع دستی کشور طی دهه های اخیر جایگاه ویژه ای در بازار صنایع دستی داشت. مهمترین محصول صنایع دستی این شهر کوهستانی هم جاجیم است که به ثبت ملی نیز رسید و حتی اقداماتی برای ثبت آلاشت به عنوان شهر ملی جاجیم انجام شد. اما زیرساخت های رونق صنایع دستی در آلاشت هنوز فراهم نشده و شرایط مطلوبی ندارد.

معاون صنایع دستی مازندران در نشست امروز با بیان اینکه خانه صنایع دستی آلاشت باید احیا گردد، گفت: خانه صنایع دستی آلاشت یکی از خانه های قدیمی با پیشینه بسیار خوب و یکی از مراکز مهم فراوری جاجیم در کشور است. اما باید اقداماتی انجام گردد که شاهد تحول در فعالیت های صنایع دستی آلاشت به ویژه فراوری جاجیم و سایر دست بافته ها باشیم.

حسین ایزدی گفت: پارسال که ثبت آلاشت به عنوان شهر ملی جاجیم و دفاع از این طرح را پیگیری می کردیم خودمان واقف بودیم که ظرفیت های آلاشت هنوز بالفعل نشده و جای زیاد برای کار وجود دارد. یکی از مباحث جدی هم احیای اصالت فراوری جاجیم در آلاشت از نظر مواد اولیه و رنگرزی است. واقعیت این است که آنچه هویت فرهنگی این منطقه را نشان می داد با آنچه ما ارائه کردیم تطابق نداشت. به همین علت نیز احیاء مجدد رنگرزی در آلاشت را باید جدی بگیریم. برای تأمین مواد اولیه نیز حاضریم با هنرمندان صنایع دستی آلاشت همکاری کنیم تا محصول اصیل فراوری و عرضه گردد.

وی خواهان توجه بیشتر شهرداری به استفاده از نمادهای مرتبط با صنایع دستی آلاشت در شهر شد و اضافه نمود: در جلسات پیگیری ثبت آلاشت به عنوان شهر ملی جاجیم وعده داده بودیم که در نمادهای شهری به جاجیک توجه گردد. اما این اتفاق هنوز نیفتاد. انتظار داریم مدیریت شهری آلاشت در این زمینه بطور جدی ورود کند.

معاون صنایع دستی مازندران اظهار داشت: آمادگی داریم که خانه صنایع دستی آلاشت را به بخش خصوصی واگذار کنیم. البته این ساختمان خانه صنایع دستی آلاشت آسیب هایی دیده که باید بازسازی و رفع کنیم. معاون میراث فرهنگی استان نیز قول داد که در این زمینه به ما یاری کند و سال جاری در لیست تخصیص اعتبار نهاده شد. امیدواریم با نظارت و طراحی میراث فرهنگی بتوانیم این خانه را به جایگاه مناسبی برسانیم تا مقدمه ای برای ثبت آلاشت به عنوان شهر ملی جاجیم گردد.

ایزدی با اشاره به درخواست هنرمندان صنایع دستی آلاشت برای راه اندازی بازارچه دائمی صنایع دستی نیز گفت: شرایط کنونی در شأن و جایگاه هنرمندان صنایع دستی آلاشت نیست. ما برای اینکه اعتباری به ساخت بازارچه تخصیص دهیم باید زمین داشته باشیم. درصورتیکه شهرداری در این زمینه همکاری کند، می توانیم برای پرداخت اعتبار و تسهیلات کم بهره به منظور ایجاد بازارچه دائمی صنایع دستی همراهی کنیم.

آلاشت؛ شهر مینیاتوری و حفظ هویت

کارشناسان معتقدند که توسعه مالی آلاشت فقط از راه توجه به صنایع دستی و میراث فرهنگی و جهانگردی مبتنی بر این شاخه ها میسر است و بر همین اساس نیز باید طرح های مربوط به جهانگردی این شهر متناسب با هویت و ماهیت آن باشد.

دبیر اجرایی رویداد بین المللی ساری 2022 و کارشناس جهانگردی اداره کل میراث فرهنگی، جهانگردی و صنایع دستی مازندران نیز در این نشست با بیان اینکه در آلاشت ظرفیت های بی نظیری داریم، اظهار کرد: آلاشت می تواند یکی از شهرهای مینیاتوری ایران لقب بگیرد. اما باید ببینیم با رویکرد یک شهر مینیاتوری به آن نگاه می کنیم یا نگه مان به توسعه آلاشت مانند شهرهایی مثل ساری و کاشان است؟

دکتر علی ماهفروزی اظهار کرد: آلاشت می تواند خیلی راحت تر از شهرهای بزرگ به توسعه مالی مبتنی بر فرهنگ و جهانگردی برسد. اما راستای که برای آن باید ترسیم گردد فرق دارد. ما قطعا با توسعه صنایع دستی در آلاشت به نتیجه می رسیم. اما این صنایع دستی با شرایط، زیرساخت ها و شرایط کنونی راه به جایی نمی برد. چون جایگاه صنایع دستی آلاشت این نیست که می بینیم. راستا توسعه آلاشت باید با برگزاری نشست های دقیق و عمیق علمی کارگروه تخصصی تعیین گردد.

وی توضیح داد: قرار نیست در چنین فضایی مانند شهرهای بزرگ با توسعه شهرسازی به توسعه برسیم. نمی گردد شهری مانند آلاشت را با شهرفروشی مدیریت کرد و منتظر توسعه هم بود. امروز مساله شهرهای ما هویت است. شهر ما به جای این که محل ساخت عمارت ها و ساختمان های بزرگ امروزی گردد باید هویت داشته باشد. هویت و اقتصاد در شهر آلاشت با همان منظر فرهنگی ایجاد می گردد.

منبع: همگردی