چگونه از دام بیماری های قلبی و عروقی رهایی یابیم؟ - مجله صادق ویلا

چگونه از دام بیماری های قلبی و عروقی رهایی یابیم؟

نویسنده: بیتا مهدوی

امروزه بیماری های قلبی و عروقی عامل 25 تا 45درصد از کل مرگ و میرها در دنیا است و هم اولین عامل مرگ و میر و پنجمین عامل از کارافتادگی و ناتوانی انسان ها، به شمار میرود و پیش بینی می گردد با توجه به فرایند کنونی تا سال 2025 میلادی بیشتر از 35 تا 60درصد از موارد مرگ و میر در جوامع مختلف را بیماری های قلبی و عروقی تشکیل دهند.

هر سال حداقل 20میلیون نفر از حملات قلبی جان سالم به در می برند که احتیاجمند مراقبت های پزشکی مداوم و پرهزینه هستند.

کارشناسان معتقدند تغییر سبک و شیوه زندگی و گرایش افراد به عادات نامناسب غذایی، شیوع گسترده ای پیدا نموده است و مهم ترین عوامل خطر در کشورهای در حال توسعه عبارتند از مصرف دخانیات، فشار خون بالا، مصرف الکل، کلسترول بالای خون، افزایش وزن، مصرف کم میوه و سبزیجات، نبود فعالیت های فیزیکی مناسب بدنی و مصرف داروهای غیرمجاز.

آنان بعلاوه می گویند بسیاری از بیماری های قلبی ـ عروقی با کنترل عوامل اصلی خطر، قابل پیشگیری است. در کشورهای پیشرفته با توجه به خسارات وسیع مالی و انسانی ناشی از این بیماری، برنامه ریزی و پیگیری های مستمر از اوایل دهد 1960 میلادی به منظور کنترل عوامل خطر قلب و عروق به عمل آمده است. در این کشورها برنامه کنترل و پیشگیری بیماری های قلبی و عروقی در قالب یک عزم ملی با استراتژی و اهداف زمان بندی تعیین و تأمین منابع انسانی اعمال شده، به نحوی که مقدار مرگ و میرهای ناشی از بیماری های قلبی و عروقی، کاهش چشمگیری داشته است.

در کشور ما هم برنامه پیشگیری از این مرگ و میرها به وسیله تلفیق کوشش های ساده و کم هزینه در سطح ملی با کاهش عوامل مهم خطرآفرین مانند فشار خون و کلسترول بالا، چاقی و استعمال دخانیات به اجرا درآمده است.

رتبه سوم بیماری های قلبی و عروقی

دکتر باقر لاریجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران در مصاحبه با خبرگزاری ایسنا با بیان این که بیماری های قلبی و عروقی مقام سوم را در مرگ و میر بیماران دارد، می گوید: بعد از بیماری های روحی و روانی و حوادث، بیماری های قلبی و عروقی مقام سوم را در مرگ و میر افراد دارد، به طوری که هر سال عمر مفید یک و نیم میلیون نفر از مردم را تحت تأثیر قرار می دهد.

وی می افزاید: متاسفانه سونامی بزرگی از شیوع بیماری های قلبی و عروقی در راه است که اگر با آن مقابله نگردد، در آینده نزدیک با فرایند توسعه این نوع بیماری ها روبرو خواهیم شد.

دکتر لاریجانی با تأکید بر این که باید برای خدمات قلب و عروق در کشور برنامه روشنی داشته باشیم، اظهار می دارد: اگر بخواهیم توسعه همه جانبه در حوزه های سلامت ایجاد کنیم، باید همه جنبه های آن را نظیر آموزش، پژوهش و درمان را در برنامه ریزی ها لحاظ کنیم و سرمایه گذاری های عظیمـی را برای مبارزه با این بیماری ها، انجام دهیم.

او با اشاره بر نقش جدی بیمارستان شهید رجایی در کنترل و درمان بیماری های قلبی و عروقی کشور، این مرکز را مأمنی برای بستری بیماران قلب از سراسر کشور می داند و می گوید: با توجه به افزایش مراجعه بیماران از منطقه ها مختلف کشور به بیمارستان شهید رجایی، مقدار خدمات درمانی ارائه شده در آن بیش از ظرفیت بیمارستان صورت می گیرد، که برای حل این مشکل باید چاره اندیشی گردد.

شیوع بیماری های قلبی در کشور

دکتر طاهره سماوات ـ متخصص قلب و عروق و سرپرست اداره قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در خصوص شیوع بیماری های قلبی در کشور به گزارشگر روزنامه اطلاعات می گوید: آخرین آنالیز ها نشان می دهد که حدود 39درصد از مرگ ها در کشور، به علت بیماری های قلبی و عروقی است که عوامل خطر آن هم عبارتند از فشار خون بالا، دیابت، چاقی و اختلالات چربی خون و هم به اصطلاح ریسک فاکتورهایی مانند کم تحرکی، مصرف دخانیات و تغذیه نامناسب، عوامل خطر را تشدید می نمایند.

دکتر سماوات می افزاید: حدود 3/17درصد از جمعیت کشور از 15 تا 64 سال مبتلا به فشار خون هستند و این در حالی است که اگر بخواهیم آمار افراد بالای 64 سال را در نظر بگیریم، تعداد کسانی که به فشار خون مبتلا هستند، بسیار بیشتر می گردد.

آنالیز ها نشان می دهد معمولاً حدود 30درصد از افرادی که بین سنین 60 تا 70 سال هستند، فشار خون دارند و قریب به 70درصد افراد بالای 70 سال هم از فشار خون رنج می برند.

این متخصص قلب و عروق در خصوص آمار اضافه وزن و چاقی می افزاید: اضافه وزن و چاقی افراد در کشور ما، به خصوص در خانم ها بالا است، تا آنجا که بیش از 50درصد از خانم های ایرانی اضافه وزن دارند. بعلاوه 7/16درصد افراد جامعه هم قند خون بالا دارند.

از سوی دیگر بیش از 50درصد از افراد جامعه که بین 15 تا 64 ساله هستند، تحرک کافی ندارند. زندگی کم تحرک صرف نظر از این که باعث به وجود آمدن بیماری های زیادی می گردد، منجر به چاقی می گردد و چاقی هم زمینه ساز دیابت و فشار خون است.نکته مهم این است که معمولا ً تنها یک عامل مهم خطر در فرد وجود ندارد، بلکه یک گروه از عوامل خطر در افراد دیده می گردد.

برای همین اگر یک عامل خطر زا وجود داشته باشد، یک درصد باعث ایجاد بیماری های قلبی می گردد، ولی زمانی که عوامل خطر زا یک مجموعه می شوند، اثرات بیماری چندبرابر افزایش می یابد، به طوری که گاهی از 100درصد هم بیشتر می گردد.

به گفته دکتر سماوات، آنالیز ها نشان داده است فردی که دیابت دارد، با مشکل فشار خون و اختلالات چربی هم روبرو است و اگر چاق هم باشد، این عوامل خطرساز، او را با سرعت بیشتری به سمت بیماری های قلبی و عروقی می برند. ضمن آن که باید به این نکته توجه کنیم فردی که دیابت آشکار پیدا می نماید، دچار مسائل زیادی خواهد شد. به اسم مثال یک فرد دیابتی که دارای اختلالات انسولینی است و ممکن است به انسولین مقاومت نشان دهد و نتواند سطح گلوگز را در خون به خوبی نگه دارد، ابتدا لوزالمعده و پانکراس کوشش می نماید که این احساس کمبود را مرتفع کند، اما بعد از مدتی به جایی می رسد که دیگر نمی تواند این وظیفه را انجام دهد و خودش نارسا می گردد. که در این صورت بیمار با 2 مشکل مقاومت به انسولین و کمبود ترشح انسولین روبه رو می گردد.

زمانی که فرد به مقاومت به انسولین مبتلا شده باشد سیستم قلب و عروق کرونر او تحت تأثیر قرار می گیرد و بیماری در او به وجود می آید.

ارزیابی سلامت

سرپرست اداره قلب و عروق وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی بعلاوه یادآوری می نماید: ما نباید این تصور را از خودمان داشته باشیم که همواره سالم هستیم و احتیاجی به آزمایش نداریم.

باید به فکر خودمان باشیم و سلامت خودمان را ارزیابی کنیم زیرا بسیاری از بیماری ها به اصطلاح خفته هستند و زمانی آشکار می شوند که بیماری عوارض خودش را بجا گذاشته است.

ما باید چاقی را کنترل کنیم، اضافه وزن قابل کنترل است و اگر برنامه ریزی درست و اصولی و فعالیت های بدنی به مقدار حداکثر نیم ساعت در روز داشته باشیم می توانیم وزنمان را ثابت نگاه داریم.

باید تغذیه مان را مناسب کنیم و با یک متخصص تغذیه مشورت کنیم باید طرز غذا پختمان را اصولی کنیم تا بتوانیم ابتلا به بیماری ها را به تعویق بیندازیم. باید مهارت های زندگی را یاد بگیریم و استرس هایمان را کنترل کنیم.

به هر حال زندگی ماشینی استرس زا است و افراد را تحت فشارهای روحی و روانی قرار می دهد. از این رو باید یاد بگیریم که با این شرایط کنار بیاییم، زیرا که استرس زمینه ساز یکسری عوامل خطرزا مانند فشار خون است و به همین علت در صورت احتیاج باید به روان پزشک مراجعه و با استرس ها مقابله کنیم.

ما فراموش نموده ایم قلبی داریم که مهربانانه 24 ساعته کار می نماید و باید مراقب آن باشیم. متاسفانه کارهای روزمره و سختی زندگی باعث شده است که از سلامت خودمان غافل بمانیم. شعار روز دنیای قلب عبارت است از دنیای سالم، خانه سالم و قلب سالم. منظور این است که اگر می خواهیم قلب سالمی داشته باشیم باید در خانـه ای زندگی کنیم که زمینه های سلامت در آن فراهم باشد، باید آرامش و تغذیه مناسب وجود داشته باشد و در این شرایط است که قلب هم سالم می ماند. این یک شعار ایده ال است و هر یک از ما به تنهایی می توانیـم علاوه بر این که سلامت خودمان را تضمین کنیم و به سهم خود در تامین سلامت اجتماعی هم نقش داشته باشیم.

پیشگیری از بیماری های قلب و عروق

موضوع مهم دیگر در خصوص بیماری های قلبی و عروقی پیشگیری از ابتلا به آنها است. دکتر سماوات در این باره می گوید: ما باید یاد بگیریم که از ابتلا به بیماری های قلبی عروقی پیشگیری کنیم و در صورت مبتلا شدن، بدانیم که چگونه باید با بیماری برخورد کنیم و در برابر آن، چه رفتاری داشته باشیم؟ باید علایم بیماری های قلبی را بشناسیم تا اگر خدای نانموده یکی از نزدیکان ما دچار این عارضه شد، بدانیم باید چکار کنیم و چگونه به یاری احیای قلب او بشتابیم؟ احیای قلبی کار بسیار ساده ای است و باید این کار را یاد بگیریم و مردم هم باید آن را از ما بخواهند، تا به آنها آموزش دهیم.خیلی وقت ها فرد دچار درد در قفسه سینه می گردد و با خوردن عرق نعناع و یا نبات سعی در بر طرف کردن درد می نماید، این در حالی است که افراد بخصوص اشخاص میانسال در چنین مواقعی باید به پزشک مراجعه نمایند تا او قضاوت کند که آیا فرد مشکل قلبی دارد یا نه؟

در صورتی که بیمار دیر به پزشک رسانده گردد، ممکن است قسمت زیادی از قلب او از بین برود و شخص دچار نارسایی های قلبی گردد.

حملات قلبی

دکتر انسیه مشتاق ـ استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی در خصوص بیماری های قلبی به گزارشگر روزنامه اطلاعات می گوید: بیماری های قلبی و سکته های مغزی قاتلان شماره یک سلامت انسان نامیده می شوند و زندگی افراد مستعد را تهدید می نمایند. بیماری قلبی و عروقی شامل مجموعه بیماری های قلبی و عروقی خونی است، زمانی که عروق بدن بخصوص شریان ها دچار سختی یا به اصطلاح تصلب شرائین می شوند، نمی توانند خون را به خوبی به نقاط مختلف بدن برسانند.

افزایش کلسترول در خون منجر به تشکیل پلاک های کوچکی می گردد که با بزرگ شدن و تشکیل لخته عروق خونی را مسدود می نمایند و یا از دیواره رگ ها جدا می شوند. زمانی که این لخته در عروقی قرار بگیرد که قلب را تغذیه می نماید، باعث حملات قلبی می گردد.

حملات قلبی معمولاً ناگهانی و شدید است و گاهی باعث زمین خوردن بیمار می شوند. بسیاری از حملات قلبی هم به آهستگی اتفاق می افتند و منجر به دردهای خفیف و ناراحتی های جزیی می شوند که دراین صورت افراد دیرتر در پی یاری می فرایند. دکتر مشتاق می افزاید: علایم معمول قلبی شامل احساس ناراحتی و درد در قفسه سینه (درد معمولاً در وسط قفسه سینه احساس می گردد ولی پس از کمتر از چند دقیقه مقداری کاهش می یابد، ولی بار دیگر آغاز می گردد. این درد مانند احساس فشردگی در قفسه سینه است.

ناراحتی در بخش های بالایی بدن با علایمی مانند درد در هر دو بازو، پشت گردن و چانه و معده و تنگی نفس است. سایر علائم عبارتند از تهوع، تعریق سرد و احساس سبکی در سر.

نکته مهم اینجاست که در زنان بیشتر علائم تنگی نفس، تهوع و استفراغ و درد در پشت و چانه ها دیده می گردد. در صورتی که شما و یا سایر افراد خانواده تان دچار این ناراحتی ها شوید، نباید بیش از 5 دقیقه منتظر بمانید، بلکه باید سریعا به پزشک مراجعه کنید.

ناراحتی های قلبی در زنان

این پزشک متخصص با اشاره به این مطلب که دردهای قلبی در زنان دیده نمی گردد، می گوید: تشخیص بیماری قلبی در زنان کمی سخت تر از مردان است. درد قفسه سینه در زنان خیلی جدی گرفته نمی گردد، چرا که درد بیشتر در شانه ها وجود دارد. علایم قلبی با روش های تشخیص مانند آنژیوگرافی تعیین نمی گردد و دقت بسیاری از آزمایش های قلب زنان به مقدار دقت این آزمایش ها در مردان نیست.

بعلاوه تست ورزش و نوار قلب کمتر علایم قلبی را در زنان نشان می دهد و از این رو علایم دیرتر کشف می شوند و زنان بیشتر در معرض حملات قلبی و مرگ قرار می گیرند. به همین علت به زنان توصیه می گردد، علایم و عوامل خطر بیماری های قلبی را بشناسند تا در تشخیص بیماری، به پزشک بیشتر یاری نمایند.

معمولا تصور نمی گردد که درد قفسه سینه در زنان مربوط به بیماری های قلبی باشد وعلایم معمول درد قلبی یعنی گرفتگی قفسه سینه و توسعه درد به بازوها و پشت در زنان وجود ندارد و بیشتر علایم غیرمعمول مانند شکایت از درد شکم، مسائل تنفسی و احساس خستگی غیرقابل توجیه در آنان مشاهده می گردد، درد قلبی در زنان بیشتر در شانه ها وجود دارد.

دکتر مشتاق می افزاید: افرادی که شرایط ابتلا به بیماری های قلبی را دارند، باید هر شش ماه یک بار تحت معاینه های دوره ای قرار گیرند تا در صورت وجود هر نشانه ای از بیماری قلبی یا تنگی عروق، به موقع درمان شوند. برخی بیماری های مرتبط با دریچه های قلب در اطفال یا در دوران نوجوانی، خود را نشان می دهند که این افراد باید همواره تحت نظر باشند تا عوارض بیماری کاهش یابد.

اگر هر فرد روزانه نیم ساعت تند راه برود، احتمال ابتلای او به بیماری های قلبی 20 درصد کم می گردد. سیگار نکشیدن، مصرف نکردن غذاهای چرب و کنترل چربی و فشار خون، احتمال ابتلاد به بیماری های قلبی را تا 50 درصد کاهش می دهد.

توصیه هایی برای داشتن قلب سالم

سیگار نکشید: خطرناک ترین عامل ابتلا به بیماری های قلبی و عروق، سیگار است. اگر سیگاری هستید، همین الان آن را ترک کنید.

شناسایی عوامل خطر: اگر یک عضو نزدیک خانواده مانند پدر، مادر، خواهر یا برادرتان، بیماری قلبی داشته است یا دارد، شما در معرض خطر بیماری قرار دارید. بیماری های سخت مانند دیابت، خطر بیماری های قلبی را در افراد افزایش می دهد. از این رو اگر در این رده قرار دارید، مراقب سلامت خود باشید.

کنترل کلسترول و فشار خون: حداقل سالی یک بار کلسترول و فشار خون خود را کنترل کنید و اگر اعداد آن ها بالا بود، با پزشک مشورت و آن را کنترل کنید.

تمرینات مرتب ورزشی: قلبتان به حداقل 20 دقیقه ورزش 3 بار در هفته احتیاج دارد. نوع ورزش هم زیاد مهم نیست و می تواند قدم زدن یا دویدن باشد. اما در انتها این 20 دقیقه باید نفس نفس بزنید و عرق کنید.

منبع:http://www.ettelaat.com

ارسال به وسیله کاربر محترم سایت :hasantaleb

/ج

منبع: راسخون