یائودونگ، خانه هایی کنده شده در زمین - مجله صادق ویلا

چهار هزار سال است که مردمان شمال چین در منطقه لوئس پلاتئو در خانه های کنده شده در زمین که در زبان محلی با نام یائودونگ می شناسند، زندگی نموده اند. خانه های کنده شده همگی در یک نوع نیستند، برخی از آن ها به صورت افقی در دل تپه ها کنده شده اند و برخی دیگر برای درست کردن حیاط، محوطه عمیق را گودبرداری نموده و اتاقک هایی به صورت افقی در دیواره این محوطه کنده و داخل تپه رفته اند. خانه هایی که به شکل دوم توصیف شدند، کمتر در دنیا دیده شده اند. نزدیک ترین آن ها به چین، خانه های گود، شهر ماتماتا در تونس است.

لوئس پلاتئو در حاشیه دره رود وی (Wei) و منطقه مابین دو استان شاآنشی و شانشی واقع شده است. این ناحیه یکی از مهم ترین مکان های تاریخی چین است که در برخی از کتب چینی از این مکان به عنوان اولین گهواره تمدن چینی یاد شده است. خاک این منطقه با وجود سختی و سفت بودن به راحتی از طریق وسایل کنده می گردد. بعلاوه به دلیل قرارگیری در حاشیه رودخانه، این خاک به شدت بارور و مفید برای کشت و کار است. این ویژگی ها باعث شده است که مردم ساکن در این منطقه بتوانند زمین را به اشکال گوناگون حفر نمایند و درون آن ها ساکن شوند. بر اساس تحقیقات زمین شناسی، دلیل به وجود آمدن این خاک ها، انباشت رسوبات در طی سالیان طولانی و وزش بادهای شدید طوفانی است.

اولین یائودونگ در طول سلسله حکومت شیا در چین حدود چهار هزار سال قبل به وجود آمد. خانه ها در زمان حکومت سلسله هان در 206 سال قبل میلاد تا 220 سال بعد میلاد، از محبوبیت و اعتبار بیشتری برای زندگی برخوردار شدند. در سال های 1368 میلادی تا 1644 میلادی، هم زمان با سلسله حکومتی مینگ و سال های 1644 تا 1912 در زمان حکومت چینگ، استفاده از خانه های حفاری شده به اوج خودش رسیده بود. امروزه در چین، حدود چهل میلیون نفر در خانه های غاری زندگی می نمایند.

بیشتر نوع یائودونگ موجود در این منطقه، به صورت حفاری افقی در دامنه و شیب زمین ها هستند. تجمع این نوع از یائودونگ در دامنه لوئس پلاتئو بیشتر از سایر نقاط آن است. در قسمتی از زمین که هیچ شیبی وجود ندارد و امکان حفاری افقی در زمین وجود ندارد، حفاری ها به صورت عمودی انجام می شدند. محوطه هایی مربعی شکل که در اثر گودبرداری بعدا تبدیل به حیاط خلوت خانه ها می گردد، با حفاری عمقی ایجاد می شوند. پس از احداث حیاط، نوبت به ساختن اتاق ها و دهلیزها می رسد. برای ادامه روند ساخت، همچون یائودونگ های موجود در دامنه ها حفاری صورت می گیرد.

اغلب ورودی یائودونگ ها، از طریق درهای چوبی یا پرده های پوشالی گرفته می گردد تا اهل خانه از شر باد در امان باشند. بعلاوه در برخی از یائودونگ ها، اتاق های تودرتویی هم ساخته می شوند. مستحکم ترین یائودونگ، آن هایی هستند که در دل کوه ها کنده می شوند و با استفاده از سنگ، مهارهایی از داخل برایشان تعبیه می گردد. ورودی اغلب این خانه ها در کنار یا بالای هم دیگر قرار گرفته است؛ به منظور تشکیل یک پیکر واحد در دل کوه، این خانه ها از طریق راه روهایی با هم مرتبط هستند. اغلب یک خانواده یا قبیله در این نوع از یائودونگ ها زندگی می نمایند.

خانه های کنده کاری شده در زمین و کوه، محیط راحتی برای زندگی دارند، معمولا در تابستان خنک و در زمستان گرم می شوند. اغلب این خانه ها با توسعه امکانات تا کوه پایه های این منطقه ها دارای امکانات برق و آب لوله کشی هستند. برخی از این خانه ها قیمت هایی به مقدار یک خانه نوساز در خود شهرهای چین دارند.